Mleko matki to kompozycja idealna
Skład mleka matki jest to idealna, precyzyjnie skomponowana koloidalna mieszanina białek, węglowodanów, lipidów, minerałów, witamin i innych substancji. Spośród białek na szczególną uwagę zasługują substancje biologicznie aktywne m.in. immunoglobulina A, laktoferyna, lizozym i wiele innych, pełniące ważne funkcje w budowaniu odporności organizmu dziecka.
Mleko matki dostosowuje się do dziecka
Do pierwszych 5 dni (najczęściej do 2-3 dni) powstaje mleko nazywane siarą, bogate w czynniki wzrostu i substancje warunkujące późniejszą odporność dziecka, takie jak: immunoglobuliny, laktoferyna, leukocyty oraz komórki odpornościowe. W porównaniu do mleka dojrzałego siara uboższa jest w składniki odżywcze. Taki skład siary wskazuje, że główną jej funkcją jest wspomaganie odporności organizmu [Chung; 2014]. Zawartość substancji stymulujących odporność noworodka jest ok. 40 razy wyższa w siarze niż w mleku dojrzałym. Biorąc pod uwagę samą immunoglobulinę A, jej stężenie jest 100 razy większe w siarze niż w mleku dojrzałym [Rak i Bronkowska; 2014]. Od 2 do 14 dni po porodzie gruczoły mleczne matki produkują mleko przejściowe, bogate w niezbędne tłuszcze, cukry (głównie laktozę) oraz witaminy. Z kolei po ok. 2 tygodniach od porodu wytwarzane jest mleko dojrzałe, charakteryzujące się podobną do mleka przejściowego zawartością składników odżywczych oraz mniejszym stężeniem modulatorów odpornościowych w porównaniu do siary. Nie jest to jednak jego cechą negatywną, ponieważ mimo mniejszej koncentracji jego skład zarówno jakościowy jak i ilościowy jest nadal idealnie dobrany do etapu rozwoju, na którym znajduje się dziecko.
Czynniki wpływające na skład mleka matki
Skład mleka zależy także od innych czynników (niezwiązanych z okresem laktacji), spośród których najważniejsze to pora dnia pobierania mleka, dieta, kolor skóry matki oraz środowisko geograficzne w jakim aktualnie żyje. Nawyki higieniczne i żywieniowe także nie pozostają bez odbicia w jakości produkowanego mleka. Badania wykazały, że mleko matek z nadwagą jest uboższe w białka, a w mleku kobiet palących odnotowano znacznie niższe poziomy tłuszczów, białek i jakże ważnych przeciwciał [Chung, 2014].
Skład chemiczny mleka kobiecego
W Tabeli 1. przedstawiono podstawowy, uśredniony skład chemiczny mleka kobiecego. Oczywiście do podanych w poniższej tabeli głównych składników chemicznych należy dodać wodę, występującą w ilości 88,2% w siarze i 87,1% w mleku dojrzałym.
Tabela 1. Przykładowy skład chemiczny mleka kobiecego, na podstawie [Kowalska i wsp.; 2015]
Oddzielne posty będą poświęcone poszczególnym grupom związków: białkom, lipidom, witaminom itd. Koniecznie zaglądnijcie do kolejnych wpisów!
